Жирэмсэн эмэгтэйн баримтлах ёстой хоолны дэглэм

                          

Æèðýìñýí  ýìýãòýéн áèå îðãàíèçì жирийн үеийнхээс эмзэг байдаг тул аливаа нянг ýñýðã¿¿öýõ ÷àäâàð болон äàðõëàà нь суларсан бàéäаг. Ийм учраас хоол хүнснээс амархан хордлого авч, зарим тохиолдолд ураг зулбах хүртэл аюул учирдаг. Энэ бүхнээс сэргийлж, èðýýä¿éä òºðºõ хүүхдээ  эрүүл саруул байлгахын тулд дараах зөвлөгөөг дагаарай.

1.     Ариутгаагүй сүү, сүүн бүтээгдэхүүн: Жèðýìñíèé ¿åä ò¿¿õèé áîëîí àðèóòãààã¿é ñ¿¿íýýñ çàéëñõèéõ íü ç¿éòýé. Ó÷èð íü àðèóòãààã¿é ñ¿¿нд  ýð¿¿ë ìýíäýä ñºð㺺ð íºëººëºõ îëîí òîîíû áàêòåð àãóóëàãäàæ áàéäàã. Түүнчлэн зөвхөн ñ¿¿íýýñ áèø ò¿¿õèé ñ¿¿ãýýð õèéäýã îëîн төрлийн хүнсний бүтээгдэхүүнийг хэрэглэхээс мөн зайлсхийх шаардлагатай. ßëàíãóÿà Ìåêñèê, åâðîïîîñ ãàðàëòàé îëîí íýð òºðëèéí áÿñëàãóóдыг àðèóòãààã¿é ñ¿¿ãýýð õèéäýã байна. Àðèóòãààã¿é ñ¿¿íä àãóóëàãääàã ëèñòåðèà áàêòåð íü óðàã çóëáàõ, хүүхэд хугацаанаасаа ºìíº төрөх àþóë учруулдаг. Òèéìýýñ áÿñëàã àâàõäàà àðèóòãàñàí ñ¿¿ãýýð õèéñýí гэсэн øîøãîòîéг нь õýðýãëýõèéã çºâëºæ áàéíà. Мөн ãàäóóð õîîëëîõäîî ÷ ãýñýí çàõèàëñàí õîîëíû îðö íàéðëàãàíä àðèóòãàñàí áÿñëàã, сүү хийсэн ýñýõèéã ëàâëàæ àñóóãààðàé. 

2.     Ø¿¿ðõèé ìàõíààñ çàéëñõèé: Äóòóó áîëãîñîí ñòåéê, àëèâàà òºðëèéí ø¿¿ðõèé  ìàõàíä äóðòàé áîë æèðýìñýí áàéõ õóãàöààíäàà ýíý òºðëèéí õîîëíîîñ òàòãàëçàõ õýðýãòýé áîëîõ íü. Ш¿¿ðõèé ìàõанд токсоплазма ãýõ àþóëòàé áàêòåð áîëîí îëîí òºðëèéí íÿíãóóä àãóóëагдаæ áàéäàã. Òèéìýýñ ìàõûã ñàéòàð áîëãîæ õýðýãëýõ íü ç¿éòýé. Ãàäóóð õîîëëîõäîî ÷ ãýñýí  ìàõ á¿ðýí ã¿éöýä áîëñîí ýñýõýä àñóóæ байхыг зөвлөе.

3.     Øèíýõýí ø¿¿ñíýýñ áîëãîîìæèë: Шинэхэн øàõñàí æèìñíèé ø¿¿сэнд òà áèäíèé ñàéí ìýäýõ ñàëìîíåëëà áîëîí E. coli áàêòåð àãóóëàãäàæ áàéäàã. Æèðýìñýí ýìýãòýé÷¿¿äèéí çàéëñõèéõ õ¿íñíèé æàãñààëòàíä ÿàõ àðãàã¿é àðèóòãààã¿é æèìñíèé ø¿¿ñ áагтана

4.     Ñ¿øè: Та сүшинд дуртай бол æèðýìñíèé есөн ñàðûí õóãàöààíä äóðòàé ñ¿øèãýý идэхээс татгалзах хэрэгтэй болох нь. Äàëàéí ãàðàëòàé õîîë õ¿íñ íü ïðîòåéíû ºíäºð àãóóëàìæòàé õýäèé ÷ æèðýìñýí ýìýãòýéí эрүүл мэндэд хор хөнөөл ó÷ðóóëàõ áàêòåð àãóóëæ áàéäàã. Äýëõèéí õ¿íñíèé íèéãýìëýãýýñ æèðýìñýí õ¿í  çàãàñ áîëîí áóñàä äàëàéí ãàðàëòàé á¿òýýãäõ¿¿íèéã çààâàë á¿ðýí ã¿éöýä áîëãîæ õýðýãëýõèéã çºâëөдөг.

5.     Ãýðèéí öåçàðü ñàëàт: Öåçàðü ñàëàтíû ãîë àìòëàã÷ íü ò¿¿õèé ºíäºã áàéäàã. Мөн ò¿¿õèé ºíäãèéã îëîí òºðëèéí ñàëàт àìòëàõ áîëîí ñîóñ õèéõ çîðèëãîîð õýðýãëýäýã òóë æèðýìñýí ýìýãòýé÷¿¿ä ãàäóóð õîîëëîõäîî áàéíãà àñóóæ лавлах íü ç¿éòýé. Æèøýý íü :

• Öåçàðü ñàëàт àìòëàõ
• Ìàéîíåç
• Т¿¿õèé ºíäºã ордог салат амтлагчууд зайлсхийх. Ò¿¿õèé ºíäгөнд 20000 ñàëìîíåëëà áîëîí îëîí òîîíû áàêòåðóóä амьдардаг байна.

6.     Çàãàñàíä ìºíãºí óñ àãóóëàãääàã:  Илд болон ìàêåðåëü загасанд ìåòèëèéí ìºíãºí óñ èõ õýìæýýãýýð àãóóëагдаг. Ýíý  íü èðýýä¿éä òºðºõ õ¿¿õäèéí ºñºëò õºãæëèéã çîãñîîäîã òóë çàéëñõèéõ шаардлагатай. Æèðýìñýí ýìýãòýé÷¿¿äэд  çºâëºõºä áàãà õýìæýýíèé ìºíãºí óñ àãóóëñàí öóëáóóðò çàãàñ, ñàëìîí, ëààçàëñàí òóíàã хэрэглэж болох юм. Åð íü æèðýìñýí ýìýãòýé 7 õîíîãò õýð èõ çàãàñ иддэгээñ øàëòãààëан õ¿íñíèé íýìýëò òýæýýë болон загасны тосыг ямар хэмжээгээр хэрэглэх талаар ýì÷ийн зөвлөгөө авах нь зүйтэй.

7.     Áýëýí áîëîâñðóóëñàí ìàõ, ìàõàí á¿òýýãäõ¿¿í: Хîîë õ¿íñ óäàõ òóñàì íÿí áàêòåð үржих òààòàé îð÷èí бүрддэã. Õýäèé õºðãºã÷èíä áàéñàí ÷ листериа  хэмээх áàêòåð хурдан хугацаанд ºñºæ ¿ðæèæ ÷àääàã. Ýíý øàëòãààíû óëìààñ æèðýìñýí ýìýãòýé õóðäàí ìóóäдаг õ¿íñíèé ç¿éëýýñ òàòãàëçàõ íü ç¿éòýé. Мөн õîò-äîã, ãàõàéí ìàõ çýðãèéã õàëóóíààð  íü èäýõã¿é áîë õºðæ, óäàõ òóñмаа бактери үрждэг байна. Æèðýìñýí ýìýãòýé÷¿¿ä äýýð äóðüäñàí ëèñòåðèà áàêòåðт õýò ýìçýã байдаг тул бэлэн бүтээгдэхүүн хэрэглэхдээ áîëãîîìæòîé õàíäààðàé. Түүнчлэн õºðãºã÷èíä õàäãàëñàí хиам, зайдас зэрэг бэлэн á¿òýýãäõ¿¿íд ¿¿ññýí ëèñòåðèà áàêòåð áóñàä õîîë õ¿íñýíä õàëäâàðëàõ ìàãàäëàë ºíäºð  áàéäàã байна.

8.     Óãààгааã¿é æèìñ íîãîî:  Æèðýìñíèé ¿åä  æèìñ íîãîо хамгийн тохиромжтой хүнс байдаг хэдий  ч уãààã¿é жимс íîãîîнд токсоплазма хэмээх øèìýã÷ õîðõîé àãóóëàãäаж байдаг. Жимс ногоог угаахгүй идэх нь òîêñîïëàçìîñèñ ãýõ íýðòýé ºâ÷èí òóñàõ үндэс суурь áîëäîã áºãººä удахгүй мэндлэх гэж байгаа үрд тань ихээхэн аюул учруулдаг. Тиймээс æèìñ íîãîîны гадаргууг зориулалтын сойзоор ñàéòàð угааж, ìóóäñàí õýñãèéã нь àâæ õàÿõ õýðýãòýé. Ëèñòåðèà áàêòåðààñ ñýðãèéëýõèéí òóëä угаачихаад, õýð÷èæ ç¿ñýõèéí ºìíº ¿ðæ õàòààãààðàé.

9.     Ò¿¿õèé ¿ðñëýã:  Æèðýìñýí ýìýãòýé÷¿¿ä ðåäèñê, äóí áîëîí áóñàä õîîë õ¿íñýíä õýðýãëýäýã óðãàìëûí ¿ðñëýãèéã õýðýãëýõèéã òýâ÷èõ íü ç¿éòýé. Áàêòåð ýäãýýð óðãàìëûã óðãàõààñ ºìíº ¿ðýíä íü íýâòýð÷ àìüäðàõ ÷àäâàðòàé байдаг. Өºðººð õýëáýë  õè÷íýýí óãààж, цэвэрлэсэн ч íÿí äîòîð íü àãóóëàãäñààð áàéäàã ажээ. Òèéìýýñ ò¿ðãýí õîîëíû ãàçàð, êàôå, ресторанд орохдоо õà÷èðòàé òàëõ áîëîí ñàëàтàíä ò¿¿õèé ðåäèñê áîëîí áóñàä òºðëèéí ¿ðñëýã îðñîí ýñýõèéã íÿãòàëæ àñóóõ íü ç¿éòýé þì. Õàðèí ãýðòýý ýíý òºðëèéí ñàëàä õà÷èð áýëäýõäýý çààâàë á¿ðýí ã¿éöýä áîëãîæ хэрэглэхийг ñàíóóëæ áàéíà.

10.  Óòñàí äàëàéí ãàðàëòàé õ¿íñ: Бэлэн боловсруулсан óòñàí çàãàñíààñ æèðýìñíèé ¿åä çààâàë татгалзаарай. Лèñòåðèà хэмээх áàêòåð мөн л утсан загасан дээр ºñºæ ¿ðæñýýð áàéäàã. ¯¿íä óòñàí ñàëìîí çàãàñûã íýðëýæ болно. ̺í òóíà, ìàêåðåëü áîëîí ººð òºðëèéí îëîí çàãàñûã óòñàí áàéäëààð çàõ çýýëä íèéë¿¿лäýã.  Èõýíõ  äýëã¿¿ðýýð “Нова” ýñâýë  “Локс” ãýñýí øîøãîòîéãîîð худалдаалагдаж байна.

11.  Ò¿¿õèé õÿñàà:  Ò¿¿õèé õÿñàà áîë äàëàéí ãàðàëòàé á¿òýýãäõ¿¿нд æèðýìñýí ãýëòã¿é æèðèéí õ¿íèéã хүртэл ºâ÷ë¿¿ëýõ  ÷àäâàðòàé îëîí òîîíû áàêòåðóóä àãóóëагдаж áàéäàã. Тиймээс сайтар болгож идвэл аливаа өвчнөөс урьдчилан сэргийлж чадна. Õÿñàà á¿õèé äàëàéí ãàðàëòàé á¿òýýãäэõ¿¿íèéã áîëãîõäîî хясааг салгахгүйгээр чанаад, бүрэн болсных нь äàðàà íü ñàëãàõ íü хамгийн çөв бөгөөд аюулгүй арга юм. Õýðâýý áîëãîñíû äàðàà õÿñàà íü ñàëàõã¿é áàéãàà áîë ò¿¿íèéã шууд õàÿõ íü ç¿éòýé.

12.  Õîîëны “2 цагийн дүрэм”:  Найз нөхөдтэйгээ аялал зугаалгаар явж байх үедээ áýëäýæ èðñýí õîîëíîîñ íü “èäýõã¿é  áîë ãîìä÷èõíî” ãýñýí сэтгэлээр õàíäàæ, баримталж буй хоолны дэглэмээ бүү зөрчөөрэй. Эс тэгвээс хэвлийд тань бүрэлдэж байгаа хүүхдэд óðüä÷èëæ таахын  àðãàã¿é аюул учрах магадлалтай. Åð íü æèðýìñýí ýìýãòýé÷¿¿ä õîîëíû “2 öàãèéí ä¿ðýì” баримтлавал зохино.  Энэ дэглэмийг сахихын тулд тàñàëãààíû õýìä 2 цагаас дээш хугацаагаар áàéñàí хоолыг идэхээс татгалзах хэрэгтэй.

13.  Êàôôåéíû àñóóäàë: Зîõèñòîé òóí á¿õèé êàôôåéí нь жирэмсэн эхчүүдийн эрүүл мэндэд àþóëã¿é ãýдгийг судалгаагаар баталсан. Гэвч зîõèñтой хэмжээнээс хэтэрсэн  ¿åä óðàãò íºëººëäºã. Тиймээс ºäºðò 200 ìã êàôôåéí áóþó нэг àÿãàас хэтрүүлэхгүй уугаарай. Àíõààðóóëæ õýëýõýä êàôôåéí íü ил болон далд хэлбэрээр  öàé, øîêîëàä, ýíåðãèéí óíäààíä агуулагддаг тул ºäºðò õýð õýìæýýíèé êàôôåéí àâч áàéãààãàà õÿíààðàé.

14.  Ñîãòóóðóóëàõ ундаа: Ñîãòóóðóóëàõ òºðëèéí ундаа хэрэглэх нь óðãèéí ºñºëò õºãæèëä ìóóãààð íºëººëäºã. Архи, дàðñ, øàð àéðàã, коктейл зэрэг ñîãòóóðóóëàõ óíäààíû ãðàäóñ болон хэмжээ хамаарахгүйгээр èðýýä¿éä òºðºõ õ¿¿õдэд тань ãàæ õºãæëèéã àâ÷èðäàã òóë æèðýìñíèé ¿åä ñîãòóóðóóëàõ óíäààã õàòóó öýýðëýõ õýðýãòýé.

15.  Õîîëíû íýã óäààãèéí ñàâ: Ðåñòîðàíààñ ãýð ë¿¿ãýý ÿâàõäàà ¿ëäýãäýë õîîëîî хийх эсвэл ÿìàð íýãэн онцгой øààðäëàга гарсан тохиолдолд л íýã óäààãèéí ñàâыг хэрэглэ.  Бусад тохиолдолд нэг удаагийн сав хэрэглэхгүй байхыг хичээ. Ó÷èð íü áèò¿¿ ñàâàíä õèéñýí õàëóóí õîîë á¿ëýýí áîëîõ ÿâöад íÿí асар õóðäòàéãààð ºñºæ, үржиж байдаг.